17 Mayıs 2012 Perşembe

SARKIT DİKİT SUTUN


Mağaraların tavanlarından damlayan kalsiyum bikarbonatlı yeraltı sularından CO2 (Karbondioksit) gazının uçmasıyla meydana gelen kireç yumrusu. Aynı yerden damlayan suların zemin üzerinde bırakıp, yığdığı kalsiyum karbonat çökeltisinin aşağıdan yukarıya doğru yükselen kısmı da dikit ismini alır. Sarkıt-dikite damlataşı da denir.

Sarkıtlar birer sütuna benzer. Bâzan suda kil veya balçık bulunması sarkıtların renkli olmasına yol açar. Sarkıt ve dikitlerin şekli suyun damlama şartlarına, damlanın az veya çok olmasına, iki damla arasındaki uzunluğa ve mağaranın küçük hava değişikliklerine bağlıdır.

Sarkıt ve dikik tortulanmaları kalsiyum karbonatı erimiş bulunan suların karbondioksidinin uçmasıyla belirir. Kalkerlerin deliklerinden geçip, mağaraların tavanından sızan ve düşme hâline gelen kalsiyum bikarbonatlı sulardan CO2’in belirli miktarda uçmasıyla damlanın bulunduğu yerde CaCO3 tortulanır. Geri kalan su damlası mağaranın tabanına düşer. Burada arta kalan CO2 de uçar. Kalan kalsiyum karbonat tortulanır. Uzun zaman süren bu işlem sonunda, mağaranın içinde tavandan aşağı ve tabandan yukarıya doğru yükselen halka halka sütunlar meydana gelir. Bunlar bâzan her ikisi birleşerek tek sütun meydana getirirler ki, buna damlataşı sütunları denir.
Sarkıt ve dikitler bulunan mağaralar ışıklandırılarak, insanları çeken, ilginç yerler hâline gelirler. Fransa’daki Padiraç mağarası, Çek Cumhûriyetindeki Machoca Mağaraları ve Türkiye’de Alanya Damlataş Mağarası bunlardandır.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder