PLATO VE TÜRKİYEDEKİ BAŞLICA PLATOLAR

TOKAT PLATOSU

                                                                                                                                                             Yayla, (Plato) yüksek yerlerdeki derin akarsu vadileriyle yarılmış düzlükler halinde bir coğrafî yeryüzü şekli. Yükseklikleri beş yüz metreden birkaç bin metreye kadar çıkabilir. Örneğin Türkiyedeki Erzurum- Kars yaylasının yüksekliği 2000 metre civarında (1800 m) olmasına rağmen Orta Asyada bulunan Pamir Yaylasının yüksekliği 4000 m civarındadır.

TAŞELİ PLATOSU

Dünyada en geniş ve yüksek plato Tibet Platosudur. Dünyanın çatısı (roof of the world) olar

ERZURUM PLATOSU

ak isimlendirilir. Tibet Platosu 2,5 milyon km karelik bir alanı kapsar ( Fransa veya Teksasın dört kat büyüklüğündedir) ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği yaklaşık 16.400 ayak (feet) (5.000 mt) dir.Plateau - The shape of the land, Forces and changes, Spotlight on famous forms, For M "Plateau" at scienceclarified.com Yükseklikleri 26.248 ayak(feet) (8.000 mt) den daha fazla olan 14 dağ ve yükseklikleri 22.967 ayak (feet) (7.000 mt) dan daha fazla olan yüzlerce dağ içermektedir. Yarlung Zangbo nehri plato içinde karşıdan karşıya akmakta ve Dünyada en derin kanyon olan 'Yarlung Zangbo Grand Canyon' unu kesmektedir. Plato jeolijik aktifitelerini günümüzde hala sürdürmekte ve her yıl ortalama olarak 0,04 inç (0,1 santimetre) yükseklik kazanmaktadır.

Yaylayı parçalayarak bir ağ gibi saran akarsu vadileri arasında kalan düz veya az eğimli yayla parçaları, vadilerin derinleşerek ve yayılarak genişlemesiyle daralır ve yayla dağlık-tepelik bir şekil alır.

Yaylaların meydana gelişleri değişik şekillerde olur. Bazı yaylalar, volkanlardan püsküren lavların meydana getirdiği tabakaların akarsular tarafından yarılmasıyla ortaya çıkar. Bu tip yaylalara Kuzey Amerikada rastlanır. Diğer bir şekil ise aşınma neticesinde deniz seviyesine kadar alçalan düzlüklerin jeolojik hareketlerle tekrar yükselerek akarsular tarafından yarılmasıdır. Bazıları ise dağlar arasında meydana gelmiş olan geniş yatay düzlüklerin yine akarsu vadilerince yarılarak parçalanmasıyla ortaya çıkar.

Yayla, coğrafik bir yüzey şekli olması yanında Türkiyede değişik manalarda da kullanılır. Yazın hayvan otlatmak için çıkılan dağlık ve ormanlık bölgelerdeki yüksek, düz, otluk yerlere yayla dendiği gibi; dinlenme, tatil yapma gayesiyle çıkılan yüksek yerlere, hatta şehir gibi yerleşim yerlerindeki yüksek kısımlarda bulunan mahallelere bile yayla adı verilir. Şehir ve köylere göre daha serin ve yağışlı olan bu tip yaylalar hayvancılığın gelişmesinde büyük fayda sağladığı gibi, bu yerlerde yaşayan ahaliye ekonomik destek de sağlar. Memleketimizde sayılamayacak kadar çok olan bu yaylaların dinlenme, turizm gayesiyle kullanılan ve mahalle niteliğinde olanları turizm tatil köyleri haline gelmekte hatta geçici yerleşim yeri olmaktan çıkıp daimi ikametgah yerleri olmaktadır.

Türkiyenin hemen hemen bütün bölgelerinde yaylalara rastlamak mümkündür; Giresun-Akçalı köyü Tarsus-Namrun, Ardahan-Bülbülen, Posof- Urama Yaylası, İskenderun-Soğukoluk ve Belen, Kemaliye-Sarıçiçek ve Munzur, Artvin-Kafkasör, Ordu-Çambaşı, Kaş-Gömbe, Mersin-Fındıklıpınar, Kadirli-Maksutoğlu, Cardak, Gürlevik Muğla-Karabağ, Giresun-Kümbet, Gümüşhane- Kadırga meşhur yaylalarındandır.

Türkiye'de en fazla plato İç Anadolu Bölgesi'nde görülür.
İç Anadolu Bölgesi'ndeki bazı platolar:
•Haymana Platosu
•Cihanbeyli Platosu
•Obruk Platosu
•Bozok Platosu
•Uzunyayla Platosu
Akdeniz Bölgesi'ndeki bazı platolar:
•Taşeli Platosu
•Teke Platosu
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki bazı platolar:
•Gaziantep Platosu
•Şanlıurfa Platosu
Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki bazı platolar:
•Erzurum Platosu
•Kars Platosu
Ege Bölgesi'ndeki bazı platolar:
•Bayat Platosu ( Yazılıkaya Platosu)
budur googleden ben yaıpta ayna arayan ulvi